Οργανική ουσία εδάφους και η σπουδαιότητά της
Η οργανική ουσία αποτελείται από νεκρά φυτικά και ζωικά υπολείμματα τα
οποία ενσωματώνονται στο έδαφος.
Γιατί όμως είναι σημαντική για το έδαφος και κατ’ επέκτασιν για τις καλλιέργειες;
Την οργανική ουσία τη χρησιμοποιούν μικροοργανισμοί και ζωικοί
οργανισμοί (γαιοσκώληκες) του εδάφους για να συνθέσουν το χούμο που είναι
απαραίτητος για τη βελτίωση της θρεπτικής κατάστασης του εδάφους.
Ο χούμος μπορεί να βελτιώσει τα χαρακτηριστικά του εδάφους και να βοηθήσει
στην πρόληψη των θρεπτικών στοιχείων από τα φυτά.
Επιπλέον, η οργανική ουσία μπορεί να βελτιώσει τον αερισμό και την
υδατοικανότητα, δηλαδή τη συγκράτηση νερού από το έδαφος, να βοηθήσει
στη διατήρηση και τη σταθεροποίηση του pH και στην αύξηση της
ιοντοανταλλακτικής ικανότητας του εδάφους.
Κατά την αποικοδόμηση της οργανικής ουσίας, το έδαφος εμπλουτίζεται με θρεπτικά στοιχεία, κυρίως με άζωτο, ασβέστιο και θείο. Ακόμη, οι ωφέλιμοι μικροοργανισμοί δρουν
ανταγωνιστικά ως προς τους παθογόνους, άρα οι καλλιέργειες αντιμετωπίζουν
λιγότερες προσβολές από ασθένειες.
Όλα τα παραπάνω συμβάλλουν στην αρμονική και ικανοποιητική ανάπτυξη
των φυτών μιας καλλιέργειας . Αυτό σημαίνει καλή ποιότητα προϊόντος και
αύξηση της παραγωγής, οπότε και αύξηση του εισοδήματος του παραγωγού.
Για να θεωρήσουμε πως ένα έδαφος έχει επάρκεια σε οργανική ουσία
πρέπει η περιεκτικότητά της σε αυτό να είναι περίπου 3%.
Αυτό μπορούμε να το διαπιστώσουμε εύκολα με μία εδαφολογική ανάλυση. Όσο μεγαλύτερη είναι η περιεκτικότητα σε οργανική ουσία, τόσο πιο υγιές μπορεί να θεωρηθεί ένα
έδαφος και κατάλληλο να καλλιεργηθεί.
Η ανεπάρκεια της οργανικής ουσίας μπορεί μακροχρόνια να οδηγήσει σε
καταστροφή ή ακόμη και ερημοποίηση του εδάφους. Η έλλειψη οργανικής
ουσίας στο έδαφος μειώνει τη γονιμότητα του εδάφους και προκαλεί τη
διάβρωσή του, όποτε είναι και αναμενόμενη η μείωση της παραγωγής.
Πώς μπορούμε να εμπλουτίσουμε το έδαφος με οργανική ουσία;
Είναι μία διαδικασία που απαιτεί χρόνο, υπομονή και επιμονή. Δηλαδή δε θα δούμε
θεαματικά αποτελέσματα σε μικρό χρονικό διάστημα και δεν πρέπει να
επαναπαυόμαστε. Όλοι οι κόποι θα ανταμειφθούν γιατί τα αποτελέσματα από
την αύξηση της οργανικής ουσίας θα είναι ευεργετικά. Αυτό μπορεί να
επιτευχθεί με καλλιεργητικές τεχνικές όπως η χλωρή λίπανση και η πολυετής
αμειψισπορά, με την προσθήκη οργανικών λιπασμάτων (κοπριά, κομπόστ,
τύρφη), αλλά και με τη χρήση καλλιεργητικών υπολειμμάτων, π.χ. με
μικροτεμαχισμό και ενσωμάτωση των κλαδευτικών στο έδαφος, κοπή και
παραμονή των ζιζανίων στο έδαφος ή με τη χρήση του κατσίγαρου, δηλαδή
των αποβλήτων των ελαιοτριβείων.
Τέλος, για να διατηρήσουμε την οργανική ουσία του εδάφους πρέπει να
αποφεύγουμε το εντατικό όργωμά του γιατί έτσι προσφέρουμε περισσότερο οξυγόνο
στους μικροοργανισμούς και εντείνεται η διαδικασία αποικοδόμησης της οργανικής ουσίας.
Ελένη Πλατσούκα
