Γιατί να κάνω ανάλυση εδάφους και φύλλων (Μέρος 2ο )
Φυλλοδιαγνωστική
Γράφει ο Δρίνης Σάββας – Γεωπόνος,
Αγρ. Σύμβουλος
________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Ένα μικρό παράδειγμα για τη φυλλοδιαγνωστική
Ας υποθέσουμε ότι δύο εργάτες καλούνται να προσδιορίσουν το βάρος ενός φορτίου.
Ο πρώτος έχει στη διάθεσή του μία ζυγαριά ενώ ο δεύτερος μόνο τα γυμνά του χέρια.
Ποιος πιστεύετε ότι θα οδηγηθεί στα πιο ακριβή αποτελέσματα;
Σίγουρα ο πρώτος!
Φανταστείτε λοιπόν τη διαδικασία της φυλλοδιαγνωστικης σαν ένα ζύγισμα των θρεπτικών στοιχείων που ειναι διαθεσιμα μεσα στο φυτό.
Διότι όταν μιλάμε για συγκεντρώσεις θρεπτικών στοιχείων, οι μετρήσεις μας πρέπει να είναι ακριβής και όχι κατά προσέγγιση.
Τι είναι και πού χρησιμεύει
Είναι η εργαστηριακή ανάλυση προσδιορισμού της περιεκτικότητας των φύλλων σε θρεπτικά στοιχεία με σκοπό την κατανόηση της θρεπτικής κατάστασης των φυτών.
Χρησιμεύει στη δημιουργία ενός στοχευμένου προγράμματος λίπανσης της καλλιέργειας.
Πώς γίνεται
Πρώτο βήμα είναι η δειγματοληψία των φύλλων από το χωράφι, το βήμα αυτό είναι και το σημαντικότερο διότι αν το δείγμα που θα συλλέξουμε δεν είναι αντιπροσωπευτικό θα οδηγηθούμε σε παραπλανητικά αποτελέσματα
Η παρουσία του γεωπόνου σε αυτό το βήμα κρίνεται απαραίτητη.
Μετά την λήψη του δείγματος τα φύλλα συλλέγονται σε χαρτοσακούλα και αποστέλλονται το συντομότερο δυνατό στο εργαστήριο.
Προσοχή !
Μπορούμε να αποθηκεύσουμε τα φύλλα για μία μέρα στο ψυγείο (όχι κατάψυξη)
και δεν πρέπει να έρθουν σε επαφή με κανένα χημικό προϊόν κατά την διάρκεια της διαδικασίας.
Διαδικασία
Η λήψη του δείγματος είναι μία πολυσύνθετη διαδικασία που απαιτεί γνώση και εξαρτάται από τους παρακάτω παράγοντες.
• το είδος της καλλιέργειας.
• το στάδιο ανάπτυξης.
• το φυτικό τμήμα που πρέπει να συλλέξουμε.
• τον αριθμό των φύλλων που απαιτούνται για να ολοκληρωθεί το δείγμα.
Παραδείγματα για τις καλλιέργειες:
Παράδειγμα για δενδρώδεις καλλιέργειες
Συλλέγουμε 8 φύλλα ανά δέντρο στο ύψος που φθάνει το χέρι μας από τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα.
Στο δείγμα πρέπει να συμμετέχουν τουλάχιστον 20 δέντρα ανά 400 που βρίσκονται στο κτήμα.
Μετά την ανάμιξη του συνόλου των φύλλων επιλέγουμε τυχαία το τελικό δείγμα το οποίο θα αποτελείται από 100 περίπου φύλλα.
Προσοχή !
Κατά την δειγματοληψία αποφεύγουμε:
Μεμονωμένα φυτά που παρουσιάζουν ανομοιογένεια
Φυτά που βρίσκονται κοντά σε φράχτη η δρόμο
Φυτά που έχουνε προσβληθεί από παθογόνα
Φύλλα που δεν αερίζονται ή φωτίζονται επαρκώς
Σημειώσεις
Τα δείγματα θα πρέπει να είναι σύνθετα δηλαδή να προέρχονται από διάφορα φυτά ίδιας υγείας και ανάπτυξης απο τυχαία σημεία μέσα στο κτήμα.
Όσα περισσότερα φυτά / δέντρα συμμετέχουν στη διαδικασία τόσο πιο μικρή θα είναι η παραλλακτικότητα άρα η αντιπροσωπευτικότητα του δείγματος θα αυξάνεται.
Από ποιους παράγοντες επηρεάζεται η συγκέντρωση των θρεπτικών στοιχείων στα φυτά
• από τη φυσιολογία του φυτού
• από το έδαφος στο οποίο καλλιεργείται • από το κλίμα της περιοχής
• από τις καλλιεργητικές τεχνικές του αγρότη
* Η περαιτέρω ανάλυση των παραπάνω παραγόντων θα γίνει στο επόμενο άρθρο.
Αναλύοντας τα αποτελέσματα
Τα αποτελέσματα της ανάλυσης συγκρίνονται με τις οριακές τιμές επάρκειας των θρεπτικών στην καλλιέργεια.
Η παραπάνω σύγκριση γίνεται από έμπειρο γεωπόνο ο οποίος και θα μας υποδείξει και την απαιτούμενη επέμβαση στο πρόγραμμα λίπανσης.
Προσοχή !
Η συμπλήρωση των παρατηρούμενων ελλείψεων σε στοιχεία στο φυτό δεν λύνεται απαραίτητα με την προσθήκη αυτών στο έδαφος
Η αλληλεπίδραση των στοιχείων μέσα στο φυτό είναι μία πολύπλοκη διαδικασία και η συμβολή του γεωπόνου κρίνεται απαραίτητη στην επίλυση προβλημάτων τροφοπενίας.
Παραδείγματα
1) η ένδειξη τροφοπενίας ψευδαργύρου στην καλλιέργεια της ελιάς μπορεί να οφείλεται στην περίσσεια φωσφόρου στο έδαφος.
2) η έλλειψη αζώτου στην καλλιέργεια βαμβακιού μπορεί να οφείλεται σε λάθος εποχή λίπανσης και όχι στην ποσότητα που χορηγήθηκε στο χωράφι.
3) η ένδειξη τροφοπενίας μαγνησίου της ντομάτας μπορεί να οφείλεται στο χαμηλό pH του εδάφους.
Συμπέρασμα
Η πρόληψη είναι δύναμη!
Μόλις το φυτό μας δώσει ζωηρές ενδείξεις έλλειψης ενός ή παραπάνω θρεπτικών στοιχείων σημαίνει ότι μία αλυσιδωτή αντίδραση προβλημάτων ίσως έχει ήδη ξεκινήσει.
Αυτό που μπορούμε να κάνουμε για να αποτρέψουμε μία τέτοια κατάσταση είναι να εφαρμόζουμε συχνά εδαφολογικες αναλύσεις πριν την εγκατάσταση της καλλιέργειας και στοχευμένες αναλύσεις φύλλων κατά τη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου
Πάντα με τη συμβολή του ενός έμπειρου γεωπόνου.
________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Ακολουθήστε μας στο facebook:
https://www.facebook.com/agrotikipaideia
https://www.facebook.com/savvas.drinis/
Εγγραφείτε στο κανάλι μας στο Youtube:
Γιατί να κάνω ανάλυση εδάφους και φύλλων (Μέρος 1ο)
Ανάλυση εδάφους
Γράφει ο Δρίνης Σάββας – Γεωπόνος,
Αγρ. Σύμβουλος
________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Μια μικρή παραβολή
Ας υποθέσουμε ότι επισκέπτεσαι τον γιατρό σου για το ετήσιο check up.
Αυτός, χωρίς καν να σε εξετάσει σου χορηγεί μια πολυδάπανη φαρμακευτική αγωγή που έχει άμεση επίδραση σε όλο σου το σώμα.
Θα την ακολουθήσεις;
Η απάντηση είναι σίγουρα όχι.
Έτσι ακριβώς είναι και η εφαρμογή οποιουδήποτε λιπάσματος χωρίς να προηγηθεί ανάλυση.
Τι είναι και που χρησιμεύει η ανάλυση εδάφους
Η χημική ανάλυση εδάφους είναι μια διεργασία που εκτελείται σε εδαφολογικό εργαστήριο και έχει ως σκοπό τον προσδιορισμό:
- της μηχανικήςσύστασης (ελαφρύ ή βαρύ)
- του pH (όξινο ή αλκαλικό)
- της αλατότητας
- της περιεκτικότητας σε οργανική ουσία
- του αποθέματος θρεπτικών στοιχείων
Χρησιμεύει στη διάγνωση των αναγκών του σε θρεπτικά στοιχεία και αποτελεί βάση για την εφαρμογή στοχευμένης λίπανσης της καλλιέργειας.
Πώς γίνεται
Ξεκινάμε με την λήψη του δείγματος από το έδαφος.
Το δείγμα μας πρέπει να είναι αντιπροσωπευτικό για να μην οδηγηθούμε σε λάθος συμπεράσματα.
Η καλύτερη εποχή για την λήψη του δείγματος είναι πριν την εγκατάσταση της καλλιέργειας και όταν το έδαφος είναι στον ρώγο του.
Διαδικασία :
- Σχεδιάζουμε μια νοητή γραμμή Ζιγκ-Ζαγκ από άκρη σε άκρη του χωραφιού.
- Ανά 25 περίπου μέτρα παίρνουμε δείγμα εδάφους από βάθος 0-30cm με τη χρήση φτυαριού και το τοποθετούμε σε πλαστικές σακούλες. (για πολυετείς καλλιέργειες λαμβάνεται και δεύτερο ξεχωριστό δείγμα από βάθος 30-70cm )
- Συγκεντρώνουμε όλα τα δείγματα ανά βάθος σε ένα δοχείο και καθαρίζουμε από ξένες ύλες κτλ.
- Ανακατεύουμε τα δείγματα μέχρι να ομογενοποιηθούν και συλλέγουμε 1,5 κιλό από το τελικό δείγμα για να στείλουμε στο εργαστήριο.
Σημείωση 1
Αν το έδαφος του χωραφιού δεν είναι ομοιογενές τότε αποφεύγουμε να πάρουμε δείγμα από ανομοιογενή σημεία. Π.χ. σημεία με κλίση και διάβρωση ή σε σημεία δίπλα στον δρόμο, κάτω από δέντρα, κοντά σε φράχτη κτλ.
Σημείωση 2
Στην πλαστική σακούλα του τελικού δείγματος είναι απαραίτητο να αναφέρονται κάποιες πληροφορίες για τις οποίες θα σας ενημερώσει ο γεωπόνος σας ή το εργαστήριο κατά την επικοινωνία σας.
Συχνότητα ελέγχων
Στις πολυετείς καλλιέργειες συνήθως πραγματοποιείτε έλεγχος κάθε 5 χρόνια ενώ στις εντατικές ή μικρής διάρκειας πολύ πιο συχνά.
Η παραπάνω οδηγία δίνεται με επιφύλαξη διότι οι ανάγκες κάθε μεμονωμένης καλλιέργειας ποικίλουν οπότε ο γεωπόνος που παρακολουθεί την καλλιέργεια είναι ο αρμόδιος για να κρίνει.
Παράγοντες διαφοροποίησης εδαφών ανά αγροτεμάχιο
Η κατάσταση στην οποίαβρίσκεταιτο έδαφος σε ένα χωράφι εξαρτάται από πολλούς παράγοντες και ποικίλει από τόπο σε τόπο.
Κάποιοι απ’ αυτούς είναι:
- Το κλίμα
- Η μηχανικήτου σύσταση.
- Οι επεμβάσειςβελτίωσηςπου του έχουνεφαρμοστεί .
- Ηεναλλαγήτωνκαλλιεργειών.
- Η κατεργασίατου.
- Οι λιπάνσεις που έχει δεχτεί.
- Η εντατικότητα αξιοποίησης του.
Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω κάθε αγροτεμάχιο είναι ξεχωριστή περίπτωση και δεν πρέπει να οδηγούμαστε σε συμπεράσματα για το χωράφι μας διαβάζοντας την ανάλυση του γείτονα που καλλιεργεί πλησίον μας.
Αναλύοντας τα αποτελέσματα
Όταν πάρουμε την ανάλυση στα χέρια μας την μεταφέρουμε στον γεωπόνο προσφέροντας του οποίες άλλες πληροφορίες είναι απαραίτητες για να οδηγηθεί στα σωστά συμπεράσματα.
Ο γεωπόνος θα συγκεντρώσει όλα τα στοιχεία και θα οδηγηθεί στη εκπόνηση ενός σχεδίου ορθολογικής λίπανσης και ενός ευρύτερου πλάνου αναφορικά με την εγκατάσταση της καινούργιας καλλιέργειας.
Συμπέρασμα
Το μόνο είδος πρόληψης που μπορούμε να εφαρμόσουμε σε μια καλλιέργεια για προβλήματα θρέψης είναι η ανάλυση εδάφους και εν συνεχεία η ανάλυση φυτικών ιστών ( φυλλοδιαγνωστική) γι αυτό το λόγο είναι απαραίτητες διεργασίες σε κάθε περίπτωση.
Κάνοντας λοιπόν αυτή την «επένδυση» εξοικονομούμε χρόνο και χρήμα ενώ ταυτόχρονα απολαμβάνουμε ποσοτική και ποιοτική αύξηση στην παραγωγή μας προστατεύοντας το περιβάλλον από την αλόγιστη χρήση λιπασμάτων.
Σημείωση
Στην ΦΥΛΛΟΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ και στον ρόλο που παίζει στο πρόγραμμα λίπανσης θα αναφερθούμε σε δεύτερο μέρος του άρθρου.
Επίλογος
Η χημική ανάλυση του εδάφους απευθύνεται από τον επαγγελματία αγρότη βιομηχανικών καλλιεργειών μέχρι και τον χομπίστα που έχει ένα μικρό λαχανόκηπο και θέλει να δει τι πάει στραβά με την καλλιέργεια του.
Τέλος μια ανάλυση δεν αρκεί για να λύσει τα προβλήματα θρέψης των καλλιεργειών μας, διότι ο τρόπος και ο χρόνος εφαρμογής της λίπανσης είναι εξίσου σημαντικές μεταβλητές.
Συνεχίζεται..
Τι είναι οι βιοδιεγέρτες και γιατί μπορούν να φέρουν τα πάνω κάτω στην γεωργία
Βιοδιεγέρτες
Γράφει ο Δρίνης Σάββας – Γεωπόνος,
Αγρ. Σύμβουλος
________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Μία απλή εξήγηση
Για να γίνει μία εύκολη κατανόηση των βιοδιεγερτικων προϊόντων για τα οποία θα μιλήσουμε σήμερα μπορείτε να τα σκεφτείτε σαν ένα “εμβόλιο” που μας προετοιμάζει να αντιμετωπίσουμε έναν ιό που κυκλοφορεί στην ατμόσφαιρα ή σαν τις “βοηθητικές ρόδες” που βάζαμε στο ποδήλατο όταν είμασταν μικροί με σκοπό να μας διευκολύνει στις πρώτες μας βόλτες.
Οι βιοδιεγέρτες με απλά λόγια βοηθούν το φυτό να αντιμετωπίσει κάποιες δύσκολες καταστάσεις που πιθανόν θα βιώσει στο μέλλον και του μαθαίνουν να φροντίζει καλύτερα τον εαυτό του.
Τι δεν είναι
Τα βιοδιεγερτικα προϊόντα δεν ανήκουν στην κατηγορία των λιπασμάτων τα οποία χρησιμοποιούνται για να εμπλουτίσουν το έδαφος με θρεπτικά στοιχεία ούτε είναι φυτοπροστατευτικά προϊόντα που επικεντρώνονται στην προστασία των φυτών από φυσικούς εχθρούς.
Τι είναι
Οι βιοδιεγέρτες είναι μια κατηγορία προϊόντων, που λόγω του περιεχομένου τους σε ουσίες και μικροοργανισμούς, έχουν την ικανότητα να επιδρούν στη αύξηση και την ανάπτυξη των φυτικών οργανισμών. Τα προϊόντα αυτά περιλαμβάνουν εκχυλίσματα φυκών, χουμικά και φουλβικά οξέα, πρωτεΐνες και αμινοξέα, χιτοζάνη, ανόργανες ενώσεις, μύκητες και βακτήρια. Χρησιμοποιούνται με σκοπό την αύξηση της ποιότητας αλλά και της ποσότητας παραγωγής της καλλιέργειας.
Οι βιοδιεγερτικές ουσίες επιδρούν και διευκολύνουν διαδικασίες όπως η πρόσληψη θρεπτικών στοιχείων και η ανοχή στο βιοτικό και αβιοτικό στρες (π.χ. ανομβρία, μυκητολογικές ασθένειες )
Επίσης ,έχουν την ικανότητα, μέσω της δραστηριότητας των μικροοργανισμών, να βελτιώνουν φυσικοχημικές ιδιότητες του εδάφους αλλά και να ευνοούν την ανάπτυξη του ριζικού συστήματος.
Γιατί υπάρχουν
Από την ανάγκη μείωσης των αρνητικών επιπτώσεων της εντατικής καλλιέργειας στο περιβάλλον, τη μείωση των διαθέσιμων χημικών σκευασμάτων στην αγορά λόγω κανονισμών και από την ανάγκη αύξησης της παραγωγής τροφίμων παγκοσμίως ,χωρίς όμως την αύξηση της ποσότητας των χορηγούμενων λιπασμάτων, γεννήθηκε η ανάγκη για περαιτέρω έρευνα των δυνατοτήτων της επιστήμης για να εξυπηρετήσει την αγορά.
Μετά από συστηματική έρευνα η οποία συνεχίζεται μέχρι και σήμερα γεννήθηκαν αυτά τα προϊόντα.
Τι προσφέρουν
Έχουν ένα ευρύ φάσμα δράσης και συμμετέχουν ευεργετικά σε πολλές διεργασίες του φυτού
Συνοπτικά μπορούμε να πούμε ότι:
• ενισχύουν την άμυνα του φυτού
• βοηθούν στην καλύτερη πρόσληψη των θρεπτικών στοιχείων από το φυτό.
• αναπτύσσουν τη μικροβιακή δραστηριότητα του εδάφους
Σημείωση!
Όταν οι βασικές ανάγκες του φυτού σε θρέψη άρδευση και φως δεν πληρούνται σωστά τότε οι βιοδιεγερτες δεν θα δώσουν τα αναμενόμενα αποτελέσματα και φυσικά δεν πρόκειται να αντικαταστήσουν τις παραπάνω βασικές τους ανάγκες.
Πώς φτιάχνονται
Προέρχονται από φύκη, τμήματα ζώων, ζωικά απόβλητα, μικροοργανισμούς, γεωργικά είδη, βιομηχανικά προϊόντα, πετρώματα και φυτικά απόβλητα
Η μελέτη, ο συνδυασμός και η επεξεργασία των παραπάνω πρώτων υλών μας δίνουν τους βιοδιεγερτες.
Πότε και πώς γίνεται η εφαρμογή τους στα φυτά
Η εφαρμογή τους γίνεται :
- με ψεκασμό στο φύλλωμα
- μέσω του εδάφους
- με ριζοπότισμα
- με προσθήκη του προϊόντος στο νερό άρδευσης.
Ανάλογα την καλλιέργεια και το σκεύασμα προσαρμόζουμε και την εποχή επέμβασης, δηλαδή σε κάποιες περιπτώσεις η εφαρμογή γίνεται κατά τη φύτευση μέσω του εδάφους ή μέσω ψεκασμού κατά την ανθοφορία.
( κάθε συσκευασία οφείλει να αναφέρει τις οδηγίες χρήσης τις οποίες θα πρέπει να ακολουθούμε )
Παραδείγματα:
Κατηγορίες
Ανάλογα την προέλευσή τους οι βιοδιεγερτες διακρίνονται στις πέντε ακόλουθες κατηγορίες :
1) Εκχύλισμα φυκών και φυτικών μερών
Καλύπτουν μεγάλο μέρος της αγοράς λόγω της σχετικά απλής διαδικασίας που απαιτεί η επεξεργασία τους.
Προκαλούν ένα ευρύ φάσμα θετικών επιδράσεων όπως π.χ. αύξηση παραγωγής στο σιτάρι η μείωση προσβολής περονόσπορου στο αμπέλι
2) Προϊόντα υδρόλυσης πρωτεϊνών και αμινοξέα
Κυκλοφορούν στην αγορά από τη δεκαετία του ’60.
Προέρχονται από την υδρόλυση ζωικών (90%) και φυτικών υπολειμμάτων.
Αυξάνουν τη γονιμότητα και μικροβιακή δραστηριότητα του εδάφους, προστατεύουν τα φυτά από το στρες και βοηθούν στην καλύτερη πρόσληψη θρεπτικών στοιχείων.
3) Διαλύματα χουμικων και φουλβικων οξέων
Οι χουμικες ουσίες είναι τα πιο άφθονα οργανικά μόρια στη γη.
Είναι συστατικά του εδάφους που προκύπτουν από την αποικοδόμηση φυτών, ζώων, μικροβιακών υπολειμμάτων, καθώς και από τη μεταβολική δραστηριότητα του εδάφους.
Η εφαρμογή τους αυξάνει την ποσότητα και την ποιότητα της παραγωγής μέσα από τη βελτιωμένη πρόσληψη θρεπτικών στοιχείων, την αύξηση της ανοχής των φυτών σε βιοτικές και αβιοτικές καταπονήσεις και τη βελτίωση του εδάφους.
4) Μικροβιακά εμβόλια
Προέρχονται από μύκητες και βακτήρια. Ενισχύουν τη θρέψη των φυτών, τη γονιμότητα του εδάφους και αυξάνουν την ανοχή σε βιοτικό και αβιοτικό stress.
Η χρήση τους αποτελεί οικολογική επιλογή και δεν επιβαρύνει το περιβάλλον.
( εδώ ανήκει η γνωστή σε όλους “μυκόρριζα”)
5) Χιτοζάνη και άλλα βιοπολυμερή
Η χιτοζάνη προέρχεται από την χιτίνη η οποία συναντάται σε θαλάσσια καρκινοειδή (γαρίδες-καβούρια), εξωσκελετούς εντόμων και ορισμένους μύκητες.
Μέσω της εφαρμογής της χιτοζάνης επιτυγχάνεται ενίσχυση της φώτοσυνθετικής δραστηριότητας και αύξηση ανοχής σε βιοτικό και αβιοτικό στρες.
Επίλογος
Η χρήση των βιοδιερτών στη γεωργία είναι μία ταχέως αναπτυσσόμενη πρακτική.
Με γνώμονα την ανάπτυξη και το κέρδος όλων των εμπλεκομένων έρχεται στο μυαλό μας μία καλή αλλά και μία κακή σκέψη.
Η καλή σκέψη είναι ότι οι αγρότες θα μπορούν να αυξήσουν τις παραγωγές τους χωρίς την περαιτέρω επιβάρυνση του περιβάλλοντος με ότι αυτό συνεπάγεται.
Η κακή σκέψη βασίζεται στο γεγονός ότι αυτά τα προϊόντα βρίσκονται στα πρώτα βήματα της ανάπτυξης τους και αυτό σημαίνει ότι κάποιοι επιτήδειοι μπορεί , είτε με γνώμονα το κέρδος ή λόγω έλλειψης γνώσης , να τα χρησιμοποιούν εντελώς εσφαλμένα ή να βαφτίζουν τα προϊόντα τους βιοδιεγερτικά και να βλάψουν το περιβάλλον αλλά και την τσέπη των αγροτών.
Γι αυτό το λόγο πριν από κάθε χρήση τέτοιων προϊόντων συμβουλευόμαστε έναν έμπειρο γεωπόνο εμπιστοσύνης.
Οι βασικές αρχές καλλιέργειας του βαμβακιού
Καλλιέργεια βαμβακιού
Γράφει ο Δρίνης Σάββας – Γεωπόνος,
Αγρ. Σύμβουλος
________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Λίγη ιστορία
Το βαμβάκι καλλιεργείται από τον άνθρωπο παραπάνω από 7.000 χρόνια.
Στην Ελλάδα ήρθε τον 2ο αιώνα μ.Χ αλλά η ανάπτυξή του άργησε μέχρι τα μέσα του 18ου όπου ξεκινώντας από τη Θεσσαλία επεκτάθηκε σε όλη την Ελλάδα.
Σήμερα καλλιεργούνται περισσότερα από 2 εκατομμύρια στρέμματα σε όλη την επικράτεια και αποτελεί μία από τις σημαντικότερες καλλιέργειες για τη χώρα μας.
Στάδια ανάπτυξης
Το βαμβάκι για να συμπληρώσει τον κύκλο του χρειάζεται μία περίοδο περίπου 6 μηνών, η οποία χωρίζεται σε πέντε στάδια.
Φύτρωμα
Διαρκεί 6-10 ημέρες ως την ανάπτυξη των κοτυληδονων.
Πρώτη ανάπτυξη
Διαρκεί περίπου 45 ημέρες ως την εμφάνιση των χτενιών.
Προ-άνθηση
Διαρκεί περίπου 25 ημέρες ως την ανάπτυξη των λουλουδιών
Καρποφορία
Διαρκεί περίπου 45 ημέρες και είναι η παραγωγική περίοδος.
Ωρίμανση
Διαρκεί περίπου 45 ημέρες μέχρι την τελική ωρίμανση του καρυδιού.
Καλλιεργητικές τεχνικές
Προετοιμασία εδάφους
Η καλλιέργεια ξεκινάει με τη σωστή κατεργασία του εδάφους όταν αυτό είναι στο ρώγο του, είναι πολύ σημαντικό να μην γίνονται επεμβάσεις όταν είναι λασπωμένο ή εντελώς ξηρό διότι αυτο αλλοιώνει τη δομή του και έχοντας αρνητικό αντίκρισμα στην παραγωγή.
Από όλες τις προκαταρκτικές εργασίες πρέπει να αναφέρουμε ότι βασικής σημασίας είναι το χειμωνιάτικο όργωμα
το οποίο επιταχύνει την αποσύνθεση των φυτικών υπολειμμάτων της προηγούμενης καλλιέργειας και αφετέρου αποφεύγονται οι πολλές επεμβάσεις την άνοιξη οι οποίες, εκτός του μεγάλου κοστολογίου, έχουν σαν αποτέλεσμα την απώλεια μεγάλων ποσοστών υγρασίας από το επιφανειακό στρώμα και την συμπίεση του εδάφους.
Επίσης πολύ ωφέλιμο είναι το έδαφοσχίσιμο σε βάθος περίπου 60 cm κάθε τέσσερα με πέντε χρόνια.
Σε χρονιές που το φθινόπωρο δεν έχει πολλές βροχές και τα χωράφια είναι στεγνά μετά τη συγκομιδή δεν πρέπει να χάνουμε την ευκαιρία να κάνουμε αυτήν την πολύ σημαντική επέμβαση.
Σπορά
Το πρώιμο, γρήγορο και ομοιόμορφο φύτρωμα πρέπει να είναι ο πρώτος στόχος κάθε καλλιεργητή.
Η θερμοκρασία παίζει ένα πολύ σοβαρό ρόλο σε αυτή τη διαδικασία και όπως αναφέρεται σε αρκετές μελέτες η σπορά θα πρέπει να ξεκινάει όταν η θερμοκρασία ξεπεράσει τους 16 βαθμούς για να πετύχουμε πρώιμη ανάπτυξη των νεαρών φυταρίων και να αποφύγουμε τυχόν ασθένειες.
Η ποσοτητα του σπόρου που απαιτείται είναι περίπου 2 kg και οι αποστάσεις φύτευσης διαμορφώνονται σε 5εκ επάνω στην γραμμή και 95 εκ. ανάμεσα στις γραμμές.
Το βάθος σποράς δεν πρέπει να ξεπερνάει τα 4 εκ.
Κατά τη διαδικασία της σποράς εφαρμόζεται περίπου και το 50% της απαιτούμενης λίπανσης της καλλιέργειας.
Αύτο έχει ως στόχο την παροχή επάρκειας θρεπτικών στοιχείων στα πρώτα στάδια ανάπτυξης του νεαρού φυαταρίου.
Μια συνήθης και απαραίτητη πρακτική αφού τα φυτά μεγαλώσουν είναι το μηχανικό σκάλισμα της καλλιέργειας.
Το σκάλισμα προσφέρει επαρκή αερισμό στην ρίζα του φυτού, αποφεύγοντας έτσι ορισμένες ασθένειες, και εξοντώνει τυχόν ζιζάνια που ανταγωνίζονται την καλλιέργεια μας.
Άρδευση
Η άρδευση στον κατάλληλο χρόνο, τις απαιτούμενες ποσότητες και με την ενδεδειγμένη μέθοδο αποτελεί την βάση για την σωστή ανάπτυξη της καλλιέργειας.
Όλοι οι βαμβακοπαραγωγοι γνωρίζουν την διαφορά στην απόδοση ανάμεσα σε μια αρδευόμενη και σε μια ξηρική καλλιέργεια.
Οι αρδευσεις οφείλουν να ξεκινούν στο στάδιο του φυτρώματος και να σταματούν στο στάδιο της ωρίμανσης , υπολογίζοντας πάντα το ύψος των βροχοπτώσεων και τους υπόλοιπους κλιματικούς παράγοντες της περιοχής.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ 1
Πρόωρα ποτίσματα οδηγούν σε ανεπιθύμητη αύξηση της βλαστικής ανάπτυξης και κατά συνέπεια οψίμησης της παραγωγής ενώ η καθυστέρηση τους σηματοδοτεί την ελάφρυνση του φορτίου σε χτένια ή καρύδια.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ 2
Διαρκές μέλημα των βαμβακοπαραγωγών θα πρέπει να είναι η αειφορική διαχείριση του αρδευτικού νερού.
Στα πλαίσια και του σχεδίου δράσης για τη μείωση της νιτρορύπανσης πρέπει να προσέχουμε έτσι ώστε ή δόση του αρδευτικό νερού να είναι τόση όση μπορεί να συγκρατήσει το έδαφος για να αποτρέπονται η απορροή ή η βαθιά διήθηση που ρυπαίνουν με νιτρικά τα υπόγεια νερά.
Λίπανση
Λαμβάνοντας υπ όψιν το γεγονός ότι το βαμβάκι αποτελεί μονοκαλλιέργεια για πολλούς αγρότες στην Ελλάδα υποθέτουμε ότι το έδαφος σε αυτά τα αγροτεμάχια θα παρουσιάζει έλλειψη σε ορισμένα θρεπτικά στοιχεία και περίσσεια σε κάποια άλλα.
Επίσης λογω της συνεχόμενης εντατικής του κατεργασίας η δομή του θα παρουσιάζει ορισμένες αλλοιώσεις.
Για τους παραπάνω λόγους μια ανάλυση εδάφους κρίνεται απολύτως απαραίτητη για να γίνει οποιαδήποτε κουβέντα γύρω από την λίπανση.
Μετά την ανάλυση ένας έμπειρος γεωπόνος θα βρίσκεται σε θέση να δώσει τις σωστές συμβουλές σχετικά με τον ορθό προγραμματισμό λίπανσης της καλλιέργειας.
Ζιζανιοκτονία
Τα ζιζάνια που απαντώνται συνήθως στα βαμβακοχώραφα είναι : αγριοντοματιά, αγριομελιτζάνα, αγριάδα, βέλιουρας, λάπαθο και κύπερη.
Η καταπολέμησή τους γίνεται με μηχανικά αλλά και χημικά μέσα.
Το ξεβοτάνισμα είναι η γνωστή σε όλους διαδικασία που απαιτεί χρόνο και αυξημένο κόστος λόγω των εργατικών χεριών που απαιτούνται σε μεγάλες καλλιέργειες.
Η χημική καταπολέμηση γίνεται με εγκεκριμένα ζιζανιοκτόνα τα οποία μπορούν να εφαρμοστούν σε οποιαδήποτε στιγμή ανάλογα την καλλιέργεια και τη δραστική ουσία.
Λίγα λόγια για τους εχθρούς
Τετράνυχος
Ακάρεα που εγκαθίστανται στην κάτω επιφάνεια των φύλλων.
Η εξάπλωση τους ευνοείται από ξηροθερμικές συνθήκες αλλά και από την ύπαρξη ζιζανίων στο χωράφι.
Συνιστάται η έγκυρη χημική καταπολέμηση του πριν εξαπλωθεί σε ολόκληρη την καλλιέργεια.
Αφίδες
Μικρά πράσινα έντομα που ζουν στην κάτω επιφάνεια των φύλλων και πολλαπλασιάζονται σε επικίνδυνες συγκεντρώσεις όταν η θερμοκρασία πέφτει και η ατμόσφαιρα είναι υγρή. Μόλις η θερμοκρασία ανέβει ο πληθυσμός τους συρρικνώνεται.
Τζιτζικάκια
Μικρά μυζητικά έντομα που επιτίθονται στα φύλλα.
Σε μεγάλους πληθυσμούς εξασθενούν τα φυτά και προκαλούν μείωση παραγωγής.
Η αυξημένη λίπανση με άζωτο ευνοεί την ανάπτυξή τους.
Θρίπας
Μικρό έντομο πρόσβαλε όλα τα τρυφερά φυτικά μέρη με αποτέλεσμα την όξυνση της παραγωγής και την εξασθένηση των φυτών.
Αντιμετωπίζεται με τη χρήση ο κοκκόδων εντομοκτόνων εδάφους κατά τη σπορά.
Πράσινο σκουλήκι
Είναι ένας επικίνδυνος εχθρός του βαμβακιού εφόσον η μικρή κάμπια τρώει φύλλα αρχικά και αργότερα χτένια και καρύδια ενώ όταν μεγαλώσει τρώει μόνο καρύδια.
Τα προσβεβλημένα χτένια πέφτουν ενώ στα καρύδια τρώει το εσωτερικό των οποίων τα μικρά πέφτουν ενώ τα μεγαλύτερα προσβάλλονται συνήθως από μύκητες και καταστρέφονται λόγω σήψεων.
Για την αντιμετώπιση του συνίσταται θρυμματισμός και ενσωμάτωση των υπολειμμάτων της καλλιέργειας με όργωμα.
Επίσης η παρακολούθηση του πληθυσμού από το πρώτο χτένι και η χημική καταπολέμηση του όταν αυτό είναι απαραίτητο.
Ρόδινο σκουλήκι
Έχει 3 – 6 γενιές και διαχειμάζει κυρίως στους σπόρους του βαμβακιού που βρίσκονται στα καρύδια των υπολειμμάτων της καλλιέργειας.
Επιτίθεται κυρίως στα καρύδια στα οποία τρυπώνει αλλοιώνοντας την ποιότητα τους.
Η αντιμετώπιση του είναι παρόμοια με του πράσινου.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ!
Χημική καταπολέμηση με μη εκλεκτικό εντομοκτόνο κατά την διάρκεια της άνθισης ή και νωρίτερα θανατώνει όλους τους φυσικούς εχθρούς του πράσινου και του ρόδινου σκουληκιού.
Ασθένειες
Οι ασθένειες του βαμβακιού εξαρτώνται από το κλίμα της περιοχής, τις καλλιεργητικές φροντίδες του παραγωγού αλλά και από την κατάσταση που βρίσκονται τα αγροτεμάχια τα οποία συνορεύουν με τη βαμβακοφυτεία.
Αδρομύκωση
Προσβάλλει ολόκληρο το φυτό και ευνοείται από την υψηλή εδαφική υγρασία και τη χαμηλή θερμοκρασία ατμόσφαιρας.
Μπορεί να διατηρηθεί στο έδαφος για μεγάλο διάστημα.
Αντιμετωπίζεται με καταστροφή των φυτικών υπολειμμάτων της προσβεβλημένης καλλιέργειας και από την πρωίμιση της ανάπτυξης των μικρών φυταρίων.
Βακτηρίωση
Προσβάλλει όλα τα στάδια ανάπτυξης του φυτού και εξαπλώνεται εύκολα με όλους τους πιθανούς τρόπους.
Αντιμετωπίζεται με καταστροφή των υπολειμμάτων της καλλιέργειας και βαθύ όργωμα τον χειμώνα.
Προσοχή
Το πότισμα με τεχνητή βροχή εξαπλώνει το πρόβλημα σε όλη την γύρω περιοχή.
Τήξη φυταρίων
Μύκητας που προσβάλει το φυτό κατά το φύτρωμα και ευνοείται από την ύπαρξη περίσσειας υγρασίας στο χωράφι.
Το πρώιμο σκάλισμα μετά τη σπορά λειτουργεί ως ανασταλτικός παράγοντας του προβλήματος.
Νηματώδεις
Μικροσκοπικό σκουλήκι που προσβάλλει τη ρίζα και βοηθάει την ανάπτυξη των άλλων παθογόνων.
Αντιμετωπίζεται με αμειψισπορά αλλά και χημικά μέσα.
Αποφύλλωση
Η αποφύλλωση κρίνεται υποχρεωτική διότι διευκολύνεται η συγκομιδή και το τελικό προϊόν είναι απαλλαγμένο από χρωματισμούς και ξένες ύλες
Η επέμβαση γίνεται όταν το 60% του συνόλου των καρυδιών έχουν ανοίξει φυσιολογικά.
Αν η επέμβαση γίνει νωρίτερα υπάρχει υποβάθμιση της ποιότητας του προϊόντος.
Επίλογος
Η καλλιέργεια βαμβακιού είναι μια δύσκολη καλλιέργεια που απαιτεί μηχανολογικό εξοπλισμό, εμπειρία, κεφάλαιο και συνεχής παρακολούθηση από τον αγρότη.
Κατά τη χρήση χημικών σκευασμάτων στη διάρκειά της καλλιέργειας θα πρέπει να λαμβάνονται όλες οι απαραίτητες προφυλάξεις και να ακολουθούνται πιστά οι οδηγίες που βρίσκονται στην ετικέτα.
Οι βασικές αρχές της θρέψης και λίπανσης των καλλιεργειών
Θρέψη – Λίπανση
Γράφει ο Δρίνης Σάββας – Γεωπόνος,
Αγρ. Σύμβουλος
________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Λίγη ιστορία
Για περισσότερα από 2.000 χρόνια η λίπανση των καλλιεργειών γινόταν με φυτικά και ζωικά υπολείμματα.
Η προσθήκη κοπριάς ή στάχτης ήταν συνηθισμένες τεχνικές βελτίωσης του εδάφους και θρέψης των φυτών, απο εκείνη την εποχή μάλιστα είχε αποδειχθεί ότι η προσθήκη αυτών των υλικών , σε έδαφος που καλλιεργούνταν συστηματικά , είχε άμεση επίδραση στην ποιοτική και ποσοτική αύξηση της παραγωγής.
Η θεωρία που επικρατούσε ήταν το φυτό τρέφεται από οργανικά υλικά του εδάφους τα οποία έχουν υποστεί αποσύνθεση.
Εδώ και περίπου 200 χρόνια αυτή η θεωρία έχει πλέον ανατραπεί και η ανόργανη θρέψη των φυτών είναι η νέα πραγματικότητα.
Τι είναι η θρέψη
Ο εφοδιασμός και η πρόσληψη των θρεπτικών στοιχείων που απαιτούνται για το μεταβολισμό και την ανάπτυξη των φυτών ονομάζεται θρέψη.
Η φυσική συνέχεια της θρέψης λέγεται μεταβολισμός κατά τον οποίο το φυτό αξιοποιεί τα θρεπτικά στοιχεία που έχει στη διάθεσή του για να αναπτυχθεί.
Θρεπτικά στοιχεία
Για την κανονική λειτουργία της φωτοσύνθεσης και των άλλων βιοχημικών διεργασιών το φυτό έχει ανάγκη από ορισμένα θρεπτικά στοιχεία. Εξαιρώντας τον άνθρακα το υδρογόνο και το οξυγόνο που λαμβάνονται μέσω του αέρα και του νερού τα υπόλοιπα στοιχεία λαμβάνονται από ανόργανα και οργανικά συστατικά του εδάφους.
Ανάλογα την απαιτούμενη ποσότητα κάθε στοιχείου στο φυτό γίνεται και η γνωστή κατηγοριοποίηση σε μακροστοιχεία και ιχνοστοιχεία.
(τα ιχνοστοιχεία είναι εξίσου απαραίτητα με τα μακροστοιχεία αλλά σε πολύ μικρότερη συγκέντρωση μέσα στους φυτικούς ιστούς )
Η πρόσληψη των θρεπτικών στοιχείων είναι μία περίπλοκη διαδικασία που δεν εξαρτάται μόνο από τη συγκέντρωση τους στο έδαφος αλλά και από το ίδιο το φυτό, την οικολογία του τόπου, τις κλιματικές συνθήκες, το έδαφος και τη μεταξύ τους αλληλεπίδραση.
Σημείωση
Ένα ανόργανο χημικό στοιχείο χαρακτηρίζεται απαραίτητο όταν με την έλλειψη του δεν μπορεί να πληρωθεί ο βιολογικός κύκλος του φυτού και η λειτουργία που προσφέρει δεν μπορεί να αντικατασταθεί από άλλο ανόργανο στοιχείο.
Βασικές αρχές ανόργανης θρέψης
Αντικατάσταση
Οι ποσότητες των θρεπτικών στοιχείων που αφαιρέθηκαν από το έδαφος για τις ανάγκες της προηγούμενης καλλιέργειας πρέπει να αντικατασταθούν ( μέσω λίπανσης )
π.χ. παραγωγή 300 κιλών ανά στρέμμα στο σιτάρι αφαιρεί περίπου 11 κιλά αζώτο τρία κιλά φώσφορο και τρία καλιο.
Νόμος του ελάχιστου
Η απόδοση των φυτών εξαρτάται από το στοιχείο που βρίσκεται στην ελάχιστη ποσότητα , δηλαδή αν π.χ. σε μία καλλιέργεια λείπει το διαθέσιμο άζωτο τότε η απόδοση αυτής τις καλλιέργειας δεν θα αυξηθεί αν προσθέσουμε φώσφορο ή κάποιο άλλο ανόργανο στοιχείο.
Χούμος
Η οργανική ουσία του εδάφους λειτουργεί ευεργετικά στην πρόσληψη των στοιχείων από το φυτό αλλά δεν είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη του.
Παράγοντες ανάπτυξης
Η ανάπτυξη του φυτού και κατά συνέπεια η αντίδρασή τους σε ένα πρόγραμμα θρέψης εξαρτάται από ενδογενείς και εξωγενείς παράγοντες.
Ενδογενείς είναι οι γενετικές καταβολές του και οι ρυθμιστές αύξησης (αυξίνες, γιβεριλλίβες κα) και εξωγενείς είναι το κλίμα το περιβάλλον (ζιζάνια, ασθενειες κα) τα έντομα το έδαφος κ.α..
Τι θεωρείται λίπασμα
Λίπασμα είναι οποιαδήποτε ουσία που όταν προστίθεται στο έδαφος το εφοδιάζει με ένα ή περισσότερα θρεπτικά στοιχεία και έχει ως σκοπό την ανάπτυξη των φυτών.
Ανάλογα την προέλευσή τους τα λιπάσματα διακρίνονται σε οργανικά και ανόργανα.
Τα ανόργανα λιπάσματα χωρίζονται σε απλά (ένα βασικό θρεπτικό στοιχείο) ή σύνθετα (συνδυασμός δύο ή παραπάνω θρεπτικών) και έχουν υψηλές και προκαθορισμένες συγκεντρώσεις θρεπτικών στοιχείων
π.χ. το νιτρικό κάλιο είναι ένα σύνθετο λίπασμα που περιέχει 13% άζωτο και 46% κάλιο
Τα οργανικά λιπάσματα είναι διάφορες ουσίες (κοπριά, κομπόστ, χλωρά λίπανση κ.α.) που εμπλουτίζουν το έδαφος με οργανική ουσία.
Τα θρεπτικά στοιχεία που διαθέτουν βρίσκονται σε μικρές ποσότητες και για να γίνουν αφομοιώσημα πρέπει να αποδεσμευτούν μέσω της δράσης των μικροοργανισμών του εδάφους.
Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν και τα λεγόμενα βιολογικά λιπάσματα τα οποία παράγονται με φυσικές βιολογικές διεργασίες που δεν μολύνουν το περιβάλλον.
Από τι εξαρτάται η λιπαντική ανάγκη κάθε καλλιέργειας
•Το τυπικό δυναμικό παραγωγής.
•Την ποσότητα κάθε στοιχείο που απομακρύνεται από την καλλιέργεια μετά τη συγκομιδή.
•Την διαθέσιμη ποσότητα κάθε οπτικού κατόπιν ανάλυση του εδάφους.
•Τον τύπο – pH του εδάφους
•Την απορρόφηση κάθε στοιχείου σε κάθε στάδιο της καλλιέργειας.
•Το κλίμα της περιοχής.
•Το ποσοστό οργανικής ουσίας του εδάφους.
Μέθοδοι εκτίμησης της απαιτούμενης ποσότητας λίπανσης
Εμπειρική
Γνωρίζοντας από την βιβλιογραφία τη συνολική ποσότητα θρεπτικών που αφαιρούνται από το έδαφος μετά από κάθε καλλιέργεια με συγκεκριμένη απόδοση και λαμβάνοντας υπόψιν τις ιστορικές αποδόσεις της συγκεκριμένης καλλιέργειας στην περιοχή προσθέτουμε στο χωράφι τα θρεπτικά στοιχεία που αφαιρούνται κάθε χρόνο.
Με αυτή τη μέθοδο συνήθως γίνεται υπέρβαση της απαιτούμενης ποσότητας διότι δεν λαμβάνουμε υπόψιν τη συγκέντρωση των θρεπτικών στοιχείων που υπάρχουν ήδη στο έδαφος.
Μέσω αναλύσεων
Εφαρμόζοντας ανάλυση εδάφους μαθαίνουμε τις συγκεντρώσεις των θρεπτικών στοιχείων στο έδαφος. Συγκρίνοντας αυτά τα στοιχεία με τις ανάγκες κάθε φυτού από την βιβλιογραφία καταλήγουμε σε ένα στοχευμένο πρόγραμμα λίπανσης χωρίς περιττά έξοδα η περαιτέρω επιβάρυνση του οικοσυστήματος.
Για τυχόν παρεμβάσεις και για πιο ακριβή έλεγχο του προγράμματος λίπανσης εφαρμόζουμε φυλλοδιαγνωστική κατά τη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου με σκοπό να μετρήσουμε τη συγκέντρωση των θρεπτικών στοιχείων στα φύλλα σε ένα καθορισμένο στάδιο ανάπτυξης.
Τρόποι εφαρμογής λίπανσης
Πεταχτά
Η αρχαιότερη μέθοδος, περιλαμβάνει τη διασπορά της λιπαντικής ουσίας στο έδαφος πριν τη σπορά και ακολουθείται συνήθως από ενσωμάτωση μέσω οργώματος.
Γραμμικά
Κατά τη γραμμική μέθοδο, το λίπασμα πέφτει δίπλα στη γραμμή σποράς κατά τη σπορά ή αργότερα, το αρνητικό στοιχείο αυτής της μεθόδου είναι η δημιουργία γόνιμων περιοχών εις βάρος της ομοιογένειας στο χωράφι.
Διαφυλλικά
Η πιο αποτελεσματική μέθοδος με άμεσα αποτελέσματα.
Η πρόσληψη των θρεπτικών γίνεται απ’ ευθείας από τα φύλλα μέσω ψεκασμού.
Στα αρνητικά αυτής της μεθόδου είναι η ακρίβεια και η τεχνογνωσία που απαιτείται στις επεμβάσεις για να έχουμε σταθερά αποτελέσματα και να αποφύγουμε την τοξικότητα από υψηλές συγκεντρώσεις θρεπτικών στα φύλλα.
Μέσα από το νερό άρδευσης ( Υδρολίπανση )
Το λίπασμα διαλύεται στο νερό και διοχετεύεται στον ηλεκτρικό σύστημα.
Μέθοδος υψηλής ακρίβειας που απαιτεί όμως καλούς υπολογισμούς και επιπρόσθετη χρηματική επένδυση από τον παραγωγό.
Σημείωση
Το μυστικό για μια επιτυχημένη λίπανση είναι η συστηματική και στοχευμένη άρδευση πριν, μετά ή κατά τη διάρκεια της διαδικασίας ανάλογα το σκεύασμα που χρησιμοποιούμε και τις οδηγίες του κατασκευαστή.
Επίλογος
Όπως στον άνθρωπο έτσι και στα φυτά η ισορροπημένη σίτιση ή αλλιώς θρέψη είναι η διαδικασία που μας δίνει τις βάσεις για μία σωστή ανάπτυξη.
Σε αντίθεση βέβαια με τον άνθρωπο το φυτό μας δείχνει την “πείνα” του όταν είναι ήδη αργά για αυτό και εμείς θα πρέπει να φροντίζουμε για τη σωστή παροχή τροφής σε όλη τη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου με τακτικούς ελέγχους επισκέψεις στο συνεργαζόμενο γεωπόνο.
Βασικές αρχές καλλιέργειας και πώλησης του καρυδιού
Καλλιέργεια καρυδιού
Γράφει ο Δρίνης Σάββας – Γεωπόνος,
Αγρ. Σύμβουλος
________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Λίγη ιστορία
Η καρυδιά χρονολογείται από το 7.000 π.Χ. ως δέντρο που προσφέρει τροφή στον άνθρωπο.
Στην ελληνική μυθολογία ο θεός Διόνυσος παντρεύεται την Καρυά και μετά το θάνατο της χτίζεται ναός με κολώνες, τις γνωστές καρυάτιδες, τις οποίες μπορούμε να δούμε ακόμα και σήμερα στην Ακρόπολη.
Ο καρπός
Η ψίχα του καρυδιού έχει ανεκτίμητη αξία για τον άνθρωπο λόγω των ακόρεστων λιπαρών, βιταμινών και μεταλλικών στοιχείων που διαθέτει.
Αρκετές έρευνες έχουν δείξει ότι το καρύδι έχει αντιοξειδωτικές και αντικαρκινικές δράσεις ενώ θωρακίζει τον οργανισμό προστατεύοντας τον από πάρα πολλές παθήσεις.
Οι παραπάνω ευεργετικές ιδιότητες σε συνδυασμό με την υπέροχη γεύση και τη χρηστικότητα του σε πολλές συνταγές καθιστά το καρύδι ένα προϊόν υψηλής ζήτησης παγκοσμίως.
Καλλιέργεια
Κλίμα
Λόγω της πληθώρας των ποικιλιών η καρυδιά μπορεί να καλλιεργηθεί σε διάφορα κλίματα σε ολόκληρη σχεδόν την Ελλάδα.
Οι βασικές απαιτήσεις της σχετικά με τη θερμοκρασία είναι 600 με 1000 περίπου ώρες χαμηλής θερμοκρασίας μικρότερης ή ίσης των 7 βαθμών για πρώιμη ανθοφορία (διακοπή λήθαργου) χωρίς προβλήματα , αποφυγή ισχυρών παγετών (-10 βαθμούς) και αρνητικών θερμοκρασιών μετά την έκπτυξη των οφθαλμών (Μάρτιο-Απρίλιο).
Τέλος, οι πολύ υψηλές θερμοκρασίες (40 βαθμοί) οδηγούν σε εγκαύματα και συρρίκνωση των καρπών και θα πρέπει να αποφεύγονται.
Έδαφος
Τα κατάλληλα εδάφη για την ανάπτυξη της καρυδιάς είναι τα καλά στραγγιζόμενα με οργανική ουσία και ουδέτερο προς αλκαλικό pH.
Πριν την εγκατάσταση της φυτείας θα πρέπει να γίνει καλή κατεργασία του εδάφους με βαθύ σχίσιμο, όργωμα και ψιλοχωμάτισμα για τη σωστή και ανεμπόδιστη ανάπτυξη του ριζικού συστήματος της καλλιέργειας.
Νερό
Η καρυδιά είναι απαιτητική καλλιέργεια και χρειάζεται επάρκεια υγρασίας στο έδαφος για να αναπτυχθεί σωστά, ειδικά μετά το στάδιο της καρπόδεσης.
Γι’ αυτό ακριβώς το λόγο η ανάγκη άρδευσης ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες κρίνεται απαραίτητη για μία εμπορική καλλιέργεια.
Λίπανση
Για να πετύχουμε υψηλές αποδόσεις και ποιοτικό προϊόν θα πρέπει να εφαρμόσουμε ένα ορθολογικό πρόγραμμα λίπανσης.
Πριν την εγκατάσταση της φυτείας θα πρέπει να κάνουμε εδαφολογική ανάλυση για να κατανοήσουμε πλήρως τη θρεπτική κατάσταση του εδάφους αποφεύγοντας άσκοπες λιπάνσεις στην αρχή της καλλιέργειας.
Στα πρώτα χρόνια η λίπανση γίνεται με περίπου 150 gr. σύνθετου λιπάσματος 15-15-15 περιμετρικά του κορμού στο ύψος της κόμης του.
Όταν το δέντρο ωριμάσει οι ανάγκες του ανεβαίνουν κατακόρυφα κυρίως σε άζωτο εμπειρικά απαιτούνται περίπου 15 μονάδες αζώτου 10 μονάδες φωσφόρου και 10 μονάδες καλίου ανά στρέμμα.
Μία συνηθισμένη πρακτική σε συνδυασμό με την ανόργανη λίπανση είναι η προσθήκη κοπριάς (περίπου 2 τόνους ανά στρέμμα κάθε δύο χρόνια) και χλωρά λίπανση με βίκο ( η ζιζανιοκτονία καλό θα είναι να αποφεύγεται σε ώριμους καρυδεώνες) που εμπλουτίζουν το έδαφος με οργανική ουσία χωρίς να υποβαθμίζουν το περιβάλλον.
Σε τροφοπενίες ιχνοστοιχείων συνήθως η επέμβαση γίνεται διαφυλλικά μετά από την φυλλοδιαγνωστικη την οποία είναι καλό να εφαρμόζουμε κάθε δεύτερο χρόνο.
Σημείωση!
Η αζωτούχος λίπανση θα πρέπει να δίνεται σε τρεις δόσεις , τα 4/6 στα μέσα Μαρτίου, το 1/6 αρχές Μαΐου και το υπόλοιπο 1/6 στα μέσα Ιουλίου πριν από πότισμα φυσικά.
Κλάδεμα
Ένα χρόνο μετά την εγκατάσταση της φυτείας επεμβαίνουμε στη φυσιολογική ανάπτυξη του δέντρου με το κλάδεμα διαμόρφωσης σχήματος.
Οι λόγοι ύπαρξης αυτής της επέμβασης αναφέρονται παρακάτω:
1) Δημιουργία ενός ισχυρού σκελετού που θα σηκώσει το φορτίο των καρπών.
2) Η διαμόρφωση του δέντρου επιτρέπει το ηλιακό φως να εισχωρεί ανεμπόδιστα σε όλα τα σημεία της κόμης.
3) Το σχήμα να επιτρέπει τη μηχανική συγκομιδή (δόνηση)
4) Η καρποφορία να είναι πρώιμη και ισορροπημένη.
Τα βασικά είδη κλαδέματος είναι τα εξής :
• Κύπελλο κλασικό
εξασφαλίζει καλό φωτισμό αλλά δεν ενδείκνυται για μηχανική συγκομιδή.
• Κύπελλο ελεύθερο
διαμορφώνεται εύκολα και μπαίνει γρήγορα στην καρποφορία αλλά παρουσιάζει μειωμένη παραγωγή σε σχέση με το κλασικό κύπελλο μετά από περίπου 10 χρόνια
• Κύπελλο με άξονα
ενδείκνυται σε πυκνές φυτεύσεις διότι μειώνεται το πλάτος το δέντρου και αυξάνεται η παραγωγή στα πρώτα χρόνια.
• Ελεύθερος άξονας
προσφέρει ευκολία στη διαμόρφωση, άπλετο φωτισμό και γρήγορη είσοδο στην καρποφορία.
• Φράχτης
ενδείκνυται σε πυκνές φυτεύσεις και προσφέρει πλήρη μηχανοποίηση των καλλιεργητικών τεχνικών (όχι σε τσάντλερ)
Τομάτα θερμοκηπίου: Λίγα λόγια για την καλλιέργεια της
Τομάτα θερμοκηπίου
Γράφει ο Δρίνης Σάββας – Γεωπόνος,
Αγρ. Σύμβουλος
________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Γενικά στοιχεία
Η καταγωγή της τομάτας είναι το Μεξικό, ήρθε στην Ευρώπη τον 16ο αιώνα και στην Ελλάδα στις αρχές του 19ου.
Είναι στη δεύτερη θέση καλλιεργούμενης έκτασης λαχανικό ακριβώς κάτω από την παντοδύναμη πατάτα.
Μπορεί να καταναλωθεί με χιλιάδες τρόπους, κυκλοφορεί σε πάρα πολλές ποικιλίες, μπορεί να καλλιεργηθεί βιολογικά με μεγάλη επιτυχία και σαν καλλιέργεια σιχαίνεται τον παγετό και την ξηρασία.
Υβρίδια ντομάτας
Η γενετική βελτίωση της τομάτας έχει ορισμένα αρνητικά σημεία αλλά έχει φέρει την επανάσταση στην καλλιέργεια της με τους παρακάτω τρόπους :
- Αύξηση του μεγέθους και του αριθμού των καρπών.
- Βελτίωση του χρώματος και της ομοιομορφίας των καρπών.
- Βελτιστοποίηση ανάπτυξης του φυτού για καλλιεργητικές περιποιήσεις.
- Βελτίωση αντοχής μετασυλλεκτικά και αυξήσεων ζωής στο ράφι.
- Αύξηση πρωιμότητα και δυνατότητας καρπόδεσης σε αντίξοες συνθήκες.
- Άύξηση αντοχής σε εχθρούς και ασθένειες.
(•) Το βασικό μειονέκτημα των καρπών που προέρχονται από υβρίδια είναι η έλλειψη γεύσης αρώματος και γενικότερων οργανοληπτικών χαρακτηριστικών.
Έδαφος
Για μία ικανοποιητική παραγωγή το έδαφος πρέπει να είναι γόνιμο, ελαφριάς σύστασης, ελαφρώς όξινο με πολύ καλή αποστράγγιση.
Σημείωση
Η προσθήκη καλά χωνεμένης κοπριάς συνίσταται κάθε δεύτερο χρόνο για αύξηση της οργανικής ουσίας και γονιμότητας του εδάφους
Πριν από κάθε φύτευση εφαρμόζεται απολύμανση του εδάφους με φυσικούς
( ήλιο – ατμό ) ή χημικούς τρόπους.
Σε περίπτωση που δεν γίνει απολύμανση ποτίζουμε ελαφρά πριν τη φύτευση με σκοπό να βλαστήσουν οι σπόροι των ζιζανίων και με ένα επιφανειακό φρεζάρισμα να καταστραφούν τα νεαρά ζιζάνια.
Η κάλυψη του εδάφους κρίνεται απαραίτητη (ζιζάνια και έντομα)
Πριν από κάθε φύτευση κάνουμε καλή κατεργασία του εδάφους που περιλαμβάνει καθαρισμό των υπολειμμάτων, εντομοκτονία, φρεζάρισμα, ψιλοχωματισμό και φυσικά απολύμανση του εδάφους πριν τη βασική λίπανση.
Προσοχή!
Τα ζιζάνια που βρίσκονται εκτός του θερμοκηπίου αλλά κοντά σε αυτό θα πρέπει να καταστρέφονται σχολαστικά.
Φύτευση
Η φύτευση σε θερμοκήπια με ελεγχόμενο κλίμα μπορεί να γίνει όλο το χρόνο αλλά συνήθως γίνεται σε δύο βασικές περιόδους.
Μία στις αρχές του φθινοπώρου και μία στις αρχές του χειμώνα.
Η θερμοκρασία ατμόσφαιρας την ημέρα θα πρέπει να είναι περίπου 20 βαθμούς κελσίου και υγρασία 60με 70% κατά τη φύτευση.
Το έδαφος θα πρέπει να είναι στο ρώγο του και η απαιτούμενη ποσότητα λιπάσματος να έχει ενσωματωθεί σε όλη την επιφάνεια του θερμοκηπίου και όχι μόνο επάνω στις γραμμές φύτευσης για να αποφύγουμε τη δημιουργία ζωνών γονιμότητας.
Κατά την επιλογή του φυτωριακού υλικού φροντίζουμε να χρησιμοποιήσουμε υγιή και πιστοποιημένα φυτάρια με ανθεκτικότητα σε παθογόνα και νηματώδεις.
Τα φυτά μας πριν από τη φύτευση θα πρέπει να έχουν σχηματίσει τουλάχιστον έξι πραγματικά φύλλα και να και να έχουν υποστεί σκληραγώγηση ,έτσι ώστε να είναι ψημένα, και να αντέξουν το μετάφυτευτικο σοκ.
Οι αποστάσεις φύτευσης είναι περίπου ένα μέτρο μεταξύ των γραμμών και μισό μέτρο επάνω στη γραμμή.
Το βάθος φύτευσης δεν πρέπει να ξεπερνάει τον λαιμό , ή σε περίπτωση εμβολιασμένου φυτού, το σημείο εμβολιασμού.
Σημείωση
Πριν τη φύτευση φροντίζουμε να έχουμε εγκαταστήσει τα συστήματα άρδευσης υδρολίπανσης και υποστήλωσης τις καλλιέργειας.
Ανθράκολίπανση
Αφού έχουμε φροντίσει για τη θερμοκρασία και την υγρασία μας μένει ένας τρίτος παράγοντας της ατμόσφαιρας ο οποίος επηρεάζει σημαντικά την ανάπτυξη της καλλιέργειας μας και αυτός είναι η συγκέντρωση του διοξειδίου του άνθρακα.
Αυξάνοντας την τυπική συγκέντρωση στο τριπλάσιο περίπου της κανονικής (300 με 1.200 ppm) κερδίζουμε πρωίμιση της παραγωγής , αύξηση μεγέθους των καρπών και αύξηση της καρπόδεσης.
Προσοχή!
Πριν την επένδυση απόκτησης ανθρακιλιπαντικού εξοπλισμού συμβουλευόμαστε τον συνεργαζόμενο γεωπόνο διότι η εφαρμογή του δεν είναι οριζόντια για όλες τις ποικιλίες και κρύβει κινδύνους.
Άρδευση
Η συχνή παροχή νερού σε μικρές δόσεις προσφέρει καλή απορρόφηση, ομοιόμορφη ανάπτυξη, αποφυγή ασθενειών και τυχόν ανωμαλίες. (σχίσιμο των καρπών)
Προσοχή!
Πριν την άρδευση φροντίζουμε να κάνουμε χημική ανάλυση του νερού για να σιγουρευτούμε για την καταλληλότητα του. ( σε περίπτωση υψηλής αλατότητας αναστέλλεται η καρπόδεση )
Θρέψη
Ένα σωστό πρόγραμμα θρέψης για την τομάτα θερμοκηπίου εξαρτάται από τη χημική ανάλυση του εδάφους, τις ανάγκες της ποικιλίας, τον καλλιεργητικό κύκλο, την περιοχή, και τις ιδιαίτερες καλλιεργητικές πρακτικές του παραγωγού.
Βασικός μας στόχος είναι πριν τη φύτευση των νεαρών φυταρίων να υπάρχει επάρκεια αζώτου φωσφόρου και καλίου για να ξεκινήσει η ανάπτυξη ικανοποιητικά και κατά τη διάρκεια της καλλιέργειας επεμβαίνουμε με υδρολιπάνσεις για την άμεση απορρόφηση των θρεπτικών στοιχείων από τα φυτά.
Συμβουλές
- Η χρήση παγίδων κρίνεται απαραίτητη από τα πρώτα στάδια φύτευσης.
- Η κάλυψη των ανοιγμάτων του θερμοκηπίου με προστατευτικά δίχτυα για έντομα βοηθάει στη διαχείριση του πληθυσμό τους.
- Η δημιουργία προθαλάμου (τοποθέτηση παγίδας και εντός θαλάμου )
- βοηθάει εξαιρετικά στην αποφυγή προσβολών.
- Για την αντιμετώπιση της Tuta absoluta απαιτείται συντονισμένη προσπάθεια όλων των ανωτέρω μαζί με ενδεδειγμένη χρήση εντομοκτόνων από την αρχή της περιόδου
- Για την αντιμετώπιση των νηματώδων απαιτείται συντονισμένη προσπάθεια όλων των ανωτέρω μαζί με ενδεδειγμένη χρήση νηματοδοκτώνων πριν τη φύτευση.
– Η συνέχεια στο δεύτερο μέρος του άρθρου.
